شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟ (با تکیه بر منابع کهن به‌ویژه مکتوبات مولانا)

شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟ (با تکیه بر منابع کهن به‌ویژه مکتوبات مولانا) چکیده این مقاله با عنوان «شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟» به پایان کار شمس‌الدّین محمّد بن علی بن ملک داد تبریزی می‌پردازد؛ یعنی می‌خواهد نشان دهد که آیا او به مرگ طبیعی از دنیا رفت یا به شهادت رسید. اختلاف در این مورد به روزگار خود مولانا برمی‌گردد و از آن زمان تاکنون ذهن بیشتر مولوی‌شناسان را به خود مشغول ساخته‌است. علی دشتی، بدیع‌الزّمان فروزانفر، ذبیح‌الله صفا، ابوالقاسم انجوی شیرازی، محمّدرضا شفیعی کدکنی، سیروس شمیسا، محمّدعلی موحّد، توفیق هاشم‌پور سبحانی، عبدالکریم سروش، عبدالباقی گولپینارلی، هلموت ریتر، آنِ‌ ماری شیمل و محمّد شبلی‌نعمانی درباره‌ی سرانجام شمس ابراز عقیده کرده‌اند. این عقاید را در چهار رویکرد طبقه‌بندی کرده‌ایم که در مقاله به آن می‌پردازیم. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. داده‌ها به شیوه‌ی کتابخانه‌ای و سندکاوی با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شده‌اند. نتیجه نشان می‌دهد خلاف حدس و گمان‌ها و تردیدهای برخی از پژوهشگران که شهادت شمس را نپذیرفته‌اند، شمس‌الدّین تبریزی به شهادت رسیده و در این ماجرا علاءالدّین محمّد، فرزند بزرگ مولانا جلال‌الدّین، به‌عنوان متهم اصلی نقش عمده‌ای در این قضیه داشته است. از این رو پس از حلّاج، عین‌القضات و سهروردی، می‌توان شمس را چهارمین شهید عشق نامید.